Alerta

Alerta

Breaking News

Introdusaun Badak ba Escutieiros nian

INTRODUSAUN KONA-BA ESCUTISMO IHA TIMOR-LESTE
Estutismo tama iha Timor hahu iha Oe-Cusse iha Tina 1971 lori husi Rev. Amo Vitor M. Vieira, Rev. Amo Leão da Costa no Diacono Domingos da Cunha

Escutismo katak Sa.....?

Escutismo iha Timor hanesan assosiasaun religiosa ida ne’ebe hari’I iha igreja nia mahon.
Escutismo la’os organizasaun atu halo politiku no exercito maibe  voluntario ka hakarak rasik.
Escutismo la obriga ema atu sai escuta maibe nia hakarak rasik.
FINALIDADE KA OBJEKTIVO
Fo formasaun integral eh kompleta ba labarik Mane / Feto klosan sira ita bele hateten katak escutismo hanesan eskola ida ba labarik klosan sira no feto ran sira, atu hala’o no hamoris valores diak ba sira. La’os ne’e deit maibe atu hametin liu tan sira nia fiar rona sira nia lian no sira nia hanoin.
Hamoris  no lori sira ba fatin kmanek ne’ebe neon bele hetan hakmatek no simu isin be buras.
 Anima sira, ho jogos ho serviso sira ne’e monu ba sira laran nu’undar ema klosan, atu bele eduka iha auto-dominia.
“No  fo naroman ba sira be monu ba nakukun nia, lori sira ba naroman nu’udar ema klosan ida ne’ebe bele edukado, ka edukasaun nia emar.
…………….Hanorin sira atu bele sai di’ak nafatin.
Tamba sa mak iha escutismo…?
............................Nasaun ida-idak iha mundo rai-klaran hakarak joven sira hatan di’ak iha isin ni klamar nia.
DIVISA ESCUTISTA
Disvisa escutista nia mak Alerta Sempre para Servir.
Sempre Alerta para Servir katak = Prontu nafatin atu servi.
Alerta Katak sa ? Alerta katak “ Neon nain atu hare, ambiente atu obedece no kumpri ordem mai husi chefe sira, isin kman no brani halo saida mak presiza no mos iha tempo nebe presiza.
Servir Katak = Prontu nafatin atu servi ba aktividade escurteiro nian ka aktividade Igreja nia no qualquer tempo ne’ebe mak escuteiro enfrenta

Metodu escuteiros nian
Metodo no Teknika Escutismo nian.
·         Jogos
·         Moris iha Natureza no ho natureza
Ho jogos akampamentos iha ar livre ba labarik sira eh klosan fetoran sira atu bele kontakto ho natureza ; no mos kontakto direitamente ho Na’i Maromak hahalok atu bele sai maun alin Maromak nian. No responsabilidade nia sercisu ba roman evangelho no doutrina social igreja nia.
Metodu escuteiros nian
Metodo Escuteiro nia Baseia ba Pilhares ne’ebe mak tuir mai ne’e :
  • Atu ajeita ba Lei no Promessa escuteiros nian.
Sistema ba valorizasaun baseia ba Promessa no lei esoteiro nia, no membro hotu-hotu assumen volontariamente ba komprimissiu.
  • Sistema ba Patrulha nian.
Escuteiro hanesan agrupados ki’ik oan ida husi ema nain 6 to’o 8, hodi halo operasaun ki’ikoan ida, no moris e halo servisu hamutuk, fahe experiencias no forma Demokrasia husi Lei Escuteiro nia.
  • Sistema de Progresso
Eskutuismo atu promove aksaun ba joves sira hodi realize aksaun ida ba auto-progressaun,hodi tuir lei escuteiro nian.
4.      Hatene halo Servisu.
Atu Desenvolve aktividade no halo Mostran ida ho realidade, mostram ba sasan, no ba akontesimento ba adisaun ida.
  •  Halo kontakto ho Natureza
Desemvoivimento fisico nian : Natureza atu fornese ka fo anon fersku, livre atu halo buat hotu, atu oferese oportunidade ida atu fo treina ba sira, no fo risku atu resistensia.
Desemvolvimento ba intellectual : Natureza fornese oportunidade ba ita atu halo explorasaun, hodi desemvolve no fo sentidos ba habilidades(Ketrampilan) ba Sira nia.
  • Metodu atu halo Desaing (Mapa)
Objettivu ida ho enquandramento no imaginasaun ho halo aktividades ba Jovens sira
  • Partipasaun no Presensa ba ema jovensira.
Joven mak hanesan voluntaria mente hodi fasilita hodi processa  metodu ida atu aprende rasik liu husi metode escuteiros nia.
Indivudualmente ema barak mak halo pontos barak hodi halo material seluk. No mos  ba ema escuteiros sira iha sira nia moris sira halo parte ba buat hotu, hodi halo metodu ida sai hanesan metodu Escuteiro Unico.
Elementos sira  ne’ebe mak hafahe rede ida, atu bele sai hanesan Visa ida mak  mak hanesan tuir mai ne’e :
·         Funsaun espesifiku (Espesial) ida ne’e mak iha.
·         Halo interasaun ida atu refosrsa ida hodi sai hanesan
·         Fo kontribuisaun ba proposta ida ne’ebe mak fo sai.
Karakteristika importante ida iha sinergia ida atu sai servidores ida. Ba sistematiku efektivo ida ne’ebe mak bo’ot liu ba membros ida rasik. Kada membro ida iha ni nia metodo rasaik ne’ebe mak edukasional nian; kada membro ida hodi kompleta ema ida bele sai impaktu Positivo  ba ema barak. Karik sasan ida mak lakon labele utiliza maibe nia halo finje halo sistematik ida hodi hetan proposal ida ne’ebe mak original hodi halo progresivo no halo holistiku ba joven sira.
Metodu eskueiros nia atu desemvolve ho tulun joven sira ne’ebe mak otas bo’ot. Hodi lori sira ba servisu saida deit, maske ba tinan 80 (walunulu ) ne’ebe sei mai.
Bele mos ka ita bele dehan katak ita halo diak buat ida konflito sei susar atu mosu, iha parte fisikamente halo kontak ba malu iha mundo Natural e nomos suporta iha hospital, maibe nia bele kotakto diak ba mebmros sira iha natureza no halo plano ba fundo ida e besik liu ba tempo agora dadaun hodi utiliza metodu  diak ida ina natureza.
N.B : Escuteiros nia.
1.      Asosiasaun ida ne’e bele hari’I iha Paroquia hoti-hotu Diosece Timor- Loro Sa’e nian.
2.      Atu hala’o escuteiros Nafatin ba Oin Ama-ian sira hotu-hotu Tenki kontrbui. Imi nia Partisipasaun/Kolaborasaun Mutua, eh fo Lara Tomak.
3.      Imi nia nia oan sira nia hakarak la liu Do’ok husi Doutrina Igreja nia.
a.       Aman-Inan sira ajuda Materialmente.
b.      Assistente ajuda Espiritualmente
c.       Amu Buspo Supervisiona.
EDUKASAUN DI’AK BA BA KRUZADA MENINUS DE KORO NO ESCUTEIROS
1.      Komprimenta.
Hetan ema bo’ot sira komprimemta ho oin midar, dehan Bom dia, Boa tarde eh Boa noite. Molok atu toba komprimenta tiha lai Inan ho Aman sira.
Dader hader mai, komprimenta lai inan-aman sira, iha eskola komprimenta mestri/a sira, hetan maluk ka ema bo’ot sira iha dalan no loke tiha Xapeu mak komprimenta.
2.      Isin Mos Klamar Mos
Moris lor-loron roupa fase bei-beik uma laran dasa ka fase halo mos. Buat hotu mak saude bele di’ak. Klamar nebe mos, klamar ne’ebe foer diabo mak hela.
3.      Han, Hemu ho Edukasaun
Bikan la bele nakonu resin, tuni naton, kanuru labele nakonu, tolan tiha mak ko’alia, tolan tiha mak hemu be, iha meja tur los la bele hakru’uk resin ba ba bikan, nata ibun labele taruto, keta duku kanuru ka tudik, keta kose ibun ho toalha meja, atu han sei reza hodi fo obrigado ba Maromak.
4.       Fo agradese
Ita simu favor katak  fo agradese keta haluha fo obrigadu.
5.      Hatene husu deskulpa.
Halo sala ruma karik keta haluha husu kedas deskulpa
6.      Hatene husu Lisensa
Atu halo buat ruma husu uluk lisensa, liu husi ema nia oin ka ema nia le’et husu uluk lai lisensa.
7.      Keta Karak Ten, Tulun Ema
Ita la karak ba ema hotu, Na’I Maromak la karak mai ita, ita tulun ema karik, ita tulun Maromak, ita halo di’ak ba ema katak halo di’ak ba Maromak.
8.      Keta hanoin-an deit, hanoin Mos Ema seluk
Ita labele kontenti ho ema seluk nia terus. Ita terus hamutuk ho ema sira be terus, ita laran di’ak karik hanesan ne’e  Maromak la haluha mai ita.
9.      La bele hateten Lia foer ka lia tolok
Ita presiza moe, lakon ona moe. Ita hanesan deit ona Animal bai-bain ema di’ak, ema ibun mos.
10.  Ai-Moruk di’ak ba ediksaun di’ak
Primeira sexta feira ho promeira sabado.

Tidak ada komentar